Հայկական Մարզի կառավարիչ (1829-1832թթ-ին) Ռուսական բանակի գեներալ-լեյտենանտ (25,06,1845թ.)
Ռուսական բանակի գեներալ-համհարզ (20.07.1848թ.)
Իշխան Մովսես Զաքարի Արղության-Երկայնաբազուկը (ծն. 1798թ., Թիֆլիս-
20,02,1855թ., թաղված է Սանահինի վանքի տոհմական գերեզմանոցում, այժմ՝ ՀՀ
Լուռու մարզ) ռուսական բանակի ռազմական գործիչ է, հայ-գրիգորյանական:
1816թ. ավարտել է Թիֆլիսի ազնվական ուսումնարանը (վարժարանը): Բանակում
ծառայությունն սկսել է 1817 թ-ին, Կովկասի գլխավոր հրամանատար Ա.Պ.
Երմոլովի միջնորդությամբ, Սանկտ-Պետերբուրգի լեյբ-գվարդիայի հեծյալ գնդում:
1827թ-ի մարտի 23-ին, իր խնդրանքի համաձայն, զինվորական մայորի կոչումով
փոխադրվել է Կովկաս, որտեղ ծառայել է ավելի քան 27 տարի: Մասնակցել է
1826-1828թթ. ռուս պարսկական, 1828-1829թթ. ռուս-թուրքական պատերազմներին,
Երևանի, Աբասապատի, Սարդարապատի, Թավրիզի գրավմանը (1827թ.): Աչքի է ընկել
Օլթիի գրավման ժամանակ: Եռանդուն մասնակցություն է ցուցաբերել
պարսկահպատակ հայերի ներգաղթի կազմակերպման գործում: 1829թ-ին նշանակվել է
Հայկական մարզի կառավարիչ: 1832-1837թթ-ին եղել է Թիֆլիսի հետևակային գնդի
հրամանատար (այդ ժամանակ գունդը գտնվում էր Երևանի բերդում),
1837-1838թթ-ին՝ Թիֆլիսի եգերական գնդի հրամանատար, 1838-1841 թթ-ին՝
Նուխիի ջոկատի հրամանատար, 1841-1842թթ-ին՝ Սամուրյան ջոկատի հրամանատար,
1844-1847թթ-ին՝ Դերբենդի զինվորական օկրուգի, Միջին և Հարավային Դաղստանի
ռուսական զորքերի հրամանատար: 1847թ-ին նշանակավել է Դերբենդի նահանգապետ,
ապա Մերձկասպյան երկրամասի զորքերի հրամանատար և քաղաքացիական նահանգապետ:
Դաղստանում հիմնել է Թեմիրխան-Շուրա քաղաքը (այժմ՝ Բույնակսկ, Դաղստան): Իր
զորաջոկատով բազմիցս արշավել է լեռնականների առաջնորդ Շամիլի դեմ: 1854թ-ի
ձմռանը հաղթահարել է Կովկասյան գլխավոր լեռնաշղթան և դուրս եկել Շամիլի
թիկունքը:
1842 թ-ին արժանացել է գեներալ-մայորի
աստիճանի: Պարգևատրվել է Սուրբ Ալեքսանդր Նևսկու (1848թ.), Սպիտակ Արծվի
(1847թ.), Սուրգ Գեորգիի 4-րդ (1829թ.), 3-րդ (1848թ.,), Սուրբ Վլադիմիրի
3-րդ (1842թ.), 2-րդ (1845թ.), 1-ին (1851թ.), Սուրբ Աննայի 2-րդ (1838թ.),
1-ին (1843թ.), 1-ին՝ կայսերական թագով (1844թ.) աստիճանի շքանշաններով,
<<Խիզախության համար>> ոսկե սվինով (1844թ., 1847թ.) , Ալմաստե
նշանով (1851թ.), 30 տարի ծառայելուց համար՝ ոսկե զենքով (1851թ.): 1872թ.
Թեմիրխան-Շուրա (Բույնակսկ) քաղաքում կանգնեցվել է գեներալ-համհարզ, իշխան
Մովսես Արղության-Երկայնաբազուկի հուշարձանը (ավերվել է 1921թ-ին):
