«ԱՊԱՐԱՆԻ ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԻ ՄԱՍԻՆ 

ԽՈՍԵՆՔ ՃԻՇՏ ԴԵՊՔԵՐԸ ՄԵՋԲԵՐԵԼՈՎ»

Մինչ օրս Ապարանի հերոսամարտի մասին առանձին աշխատություն չկա գրված, միայն Սովետական Միության տարիներին տպագրված երկու գրքերում ինչ-որ տեղ հիշատակվում է այս մասին: Այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նման մտահոգություն հայտնեց «Նիգ Ապարան» հայրենակցական միության խորհրդի ամդամ Տիգրան Պետրոսյանցը:

Նրա խոսքով, հերոսամարտի մասին Տիգրան Հայկազնի «Ապարանի հերոսները» ու «Խենթերը» գրքույկների հրատարակման շարժառիթներից մեկն էլ սա էր: «Մենք պետք է գիտակցենք, Ապարանում հայ ժողովուրդն իր մարմնով փակեց թուրքի ճանապարհը: Մայիսի 22-ի առավոտյան ժամը 6-7 ընկած ժամանակահատվածում սկսվեց պայքարը: Հիմնական մարտերը տեղի են ունեցել 25-ին, երբ մենք կարողացել ենք դիմակայել թուրքերի հարձակումը ու 28-ին, քանի որ ապարանցիները կարողացել են ետ մղել ու ջախջախել թշնամուն: Նաև պետք է նշեմ, որ Ապարանի հերոսամարտն ավելի երկար է տևել, քան Սարդարապատինը: Այն ավարտվել է մայիսի 29-ին»,-ասաց նա: Իրականում, Տ. Պետրոսյանցի խոսքով, հերոսամարտի առաջին օրը 3 հազար ապարանցիներ են դիմակայել թուրքերի մեծ բանակին: Սակայն, այդ փոքրաթիվ «զորքը», ըստ նրա, կարողացել է պահպանել սահմանը: Մինչև մայիսի 22-ը` բուն ճակատամարտի սկիզբը, հայերը համալրվել են ու դարձել են 9 հազարանոց բանակ, որի հրամանատարն է նշանակվել Դրաստամատ Կանայանը` Դրոն:

Առ այսօր, միության խորհրդի անդամի խոսքով, մեր պատմաբաններն առաջնորդվել են 1961 թվականին լույս տեսած «Քասախ» և «Սարդարապատի հերոսամարտ» գրքերից: «Ես ուզում եմ, որ մի բան պարզ լինի, այս գրքերի ու նրանց մեջ նկարագրված դեպքերի ժամանակն անցել է: Սովետական պետությունում Ապարանի ու նրա դեպքերի մասին չէր թույլատրվում խոսել, որովհետև զորքի հրամանատարը Դաշնակցության խոշոր գործիչներից մեկն էր` Դրոն: Բայց արդեն 16 տարի է անցել ու հարկավոր է նոր գրականությունից օգտվել ու համալրել բաց թողնված փաստերը»,-ասաց Տ. Պետրոսյանցն ու ավելացրեց, որ այն կօգնի հետագա սերնդին ճիշտ ու լիարժեք ներկայացնել Ապարանի հերոսամարտի դեպքերն ու պատմական իրադարձությունները: