Արտաշես Ա Բարի թագավորը (կենսագրական տեղեկություններ չկան) հայ պետական,
քաղաքական, ռազմական, դիվանագիտական գործիչ է: Հայոց Երվանդունիների տոհմից
վերընձյուղված Արտաշեսյան արքայատոհմի հիմնադիրն է, Զարեհի որդին: Մինչև
թագադրումը զորավար է եղել Սելևկյանների բանակում: Մ.թ.ա. 190թ-ին
Մագնեսիայի ճակատամարտում՝ Սելևկյան թագավոր Անտիոքոս Գ-ի պարտությունից
հետո, Արտաշես Ա Բարի թագավորը Մեծ Հայքը հռչակել է անկախ թագավորություն:
Վերամիավորել է հայկական հողերի մեծ մասը, ստեղծել կենտրոնացված հզոր
հայկական պետություն: Նրան չի հաջողվել Հայաստանին միավորել միայն բուն
հայկական հողատարածքներ Փոքր Հայքը, Ծոփքը և Կոմմագենեն: Կարգավորել է
պետական կառույցը, կատարել հողային բարենորոգումներ, երկիրը վարչականորեն
բաժանել է 120 ստրատեգիաների: Մեծացրել և հզորացրել է Հայկական բանակը:
Կառուցել է Արտաշատ մայրաքաղաքը, Զարեհավան և Զարիշատ քաղաքները: Մ.թ.ա.
179 թ-ին Արտաշես Ա-ն միջնորդ դատավորի (խաղարար) կարգավիճակով
դիվանագիտական բանակցություններ է վարել Փոքր Ասիայի հինգ պետությունների՝
Փոքր Ասիայի, Պոնտոսի, Պերգամոնի, Կապադովկիայի, Գաղատիայի թագավորների հետ
և կնքել է խաղաղության պայմանագիր: Այդ պայմանագրով Փոքր Հայքի Միհրդատ
թագավորը և Պոնտոսի Փառնակես Ա թագավորը հրաժարվել են մյուս երեք
թագավորություններից և մուծել են ռազմատուգանք:
<<200 Հայ ԶՈՐԱՎԱՐՆԵՐ>> գրքից, էջ 19, Տիգրան Հայազն, Հրաչյա Պետրոսյանց
