Երկար ժամանակ մտորում էի. գրել այս նկատառման մասին, թե՝ չգրել: Ի վերջո հաղթեց գրելու պահանջը:
Դարեր շարունակ հայը աշխարհի կողմից ճանաչվել է իր ազգությունը կերտող
՛՛յան՛՛ մասնիկով, որ ավելանալով անունի վերջում միանգամից շեշտել է տվյալ
անձի հայ լինելը: Արդեն Պատմահայր Խորենացին գիտի Հայկյան-Հայկազյաններին,
Երվանդյաններին, Արտաշեսյան
ներին,
Մամիկոնյաններին, Սրվանձտյաններին, հետագա դարերի պատմիչները՝
Զաքարյաններին, Հեթումյաններին, Վաչուտյաններին, Օրբելյաններին,
Պռոշյաններին, Համազասպյաններին: Իսկ 18-19-րդ դարերից սկսած գրեթե բոլոր
հայերը իրենց ինքնությունը ձևակերպեցին ՛՛յան՛՛ վերջածանցով: Իհարկե
հայկական միջավայրում առկա են ՛՛ունի՛՛ վերջածանցով տոհմեր /Բագրատունի,
Գնթունի, Հավնունի, Պահլավունի/, ՛՛ենց՛՛ վերջածանցով տոհմեր /Հոնենց/,
՛՛ունց՛՛ վերջածանցով տոհմեր /Բակունց/, ՛՛լի՛՛ վերջածանցով տոհմեր
/Օրբելի/: Բայց այս ազգություն կերտող ձևերը ընդհանուրի մեկ տոկոսից ավելի
չեն: Մնացյալ բոլոր հայերին աշխարհում գիտեն ՛՛յան՛՛ անվանավերջով: Այդ
՛՛յան՛՛-ը փաստորեն հայոց այցեքարտն է, հայոց հիմնական դիմելաձևը, հայոց
ինքնության առհավատչյան: Այդ ՛՛յան՛՛-ը այս պահին հայ ազգի մտավոր -
աննյութական մշակութային սեփականությունն է:
Հայկական ՛՛յան՛՛-ը
անգլերեն ներկայացնելիս մեկ գրելաձև ունի՝ ՛՛yan'': Բայց նայեք հենց
այստեղ՝ ՛՛ֆեյսբուքյան՛՛ հայերի ազգանուններին: Հինգից մեկը ներկայանում է
՛՛ian՛՛-ով: Այդպես է Հայաստանի ներկայացուցիչների դեպքում, իսկ Սփյուռքում
ծնվածների դեպքում հարյուրից մեկն է ՛՛yan''-ը կրում որպես ազգանվան
բաղադրիչ: Հիմնականում ՛՛ian՛՛-ն են:
Սիրելի հայեր, եթե
անգլերենում բացակայեր մաքուր ՛՛y՛՛ տառը, իհարկե, ՛՛i՛՛ տառի օգտագործումը
հասկանալի կդառնար: Բայց չէ, որ ՛՛y՛՛-ն կա: Այդ դեպքում ինչու եք ձեր
չքնաղ ազգանունը աղավաղում: Մի անգամ լրջորեն նայել եք ձեր անգլերեն գրված
ազգանունին: ՛՛i՛՛-ով գրված ձեր ազգանունով դուք արդեն հայ չեք: Հավատացած
եղեք այդ ազգանունով դուք մարդ եք, աշխարհաքաղաքացի, բայց ոչ հայ:
Եվ հենց այդ են ուզել մեր բոլոր ժամանակների թշնամիները՝ բյուզանդացիք,
արաբները, մոնղոլ-թաթարները, թուրքերը, և հատկապես ռուսները: Այո, նրանք
էին, որ ընդհանրապես արգելում էին ՛՛յան՛՛-ը և դրա փոխարեն պարտադրում էին
իրենց ՛՛ով՛՛-ը: Եվ եթե չլիներ 19-րդ դարի կեսերից սկսված
ազգային-ազատագրական շարժումը հիմա ոչ մենք կլինեինք որպես հայ ազգ, ոչ էլ
մեր ՛՛յան՛՛ ազգանունը: Հիմա մեզ ՛՛ազատություն՛՛ բերած ռուսների հանգույն
մենք ռուսացած ՛՛ով՛՛-եր կլինեինք:
Սա իմիջիայլոց: Հիմա դառնանք
՛՛i՛՛-ին: Այս տառադարձումը ուղղակի կործանարար է: Սրանով մենք կորցնում
ենք մեր ինքնությունն ու մեր ազգային պատկանելությունը:
Հայաստանի
հայեր, դարձի եկեք: Վերականգնեք ձեր ազգանունները ՛՛ֆեյսբուքյան՛՛ այս
տարածքում, առավել ևս, որ ձեր անձնագրերում ձեր ազգանունը բացարձակ ճիշտ է
ներկայացված՝ ՛՛yan''-ով:
Սփյուռքում բնակվող հայրենակից հայեր,
դադարեք թշնամու ցանկացած ձևով ձեր ազգանունը աղավաղել և ձեր անձնագրերում
՛՛ian՛՛-ը դարձրեք ՛՛yan'', այլապես ՛՛ian՛՛ վերջածանց-ազգանունով ձեր
զավակները մեկ-երկու սերունդ հետո ոչ միայն լեզուն կկորցնեն, այլ նաև իրենց
/ձեր/ ազգային արմատները /գոնե ՛՛yan''-ով ստիպված կլինեն մեկ-մեկ հիշել
իրենց ազգային պատկանելությունը/: Վերականգնեք ձեր ազգանվան ՛՛yan''-ը:
