Ողջույն Դավիթ ջան: Իմ մոտ մինչև այս պահը անհասկանալի է, թե գրածս ինչպես
,,թռավ,,: Խոսքը վերաբերում է կառավարման մոդելի իմ մոտեցումներին, որոնք
արդեն քսանհինգ տարի մտորում եմ և ինչն իր տարբերակով մաս է կազմել
Թագավորական կուսակցության կանոնադրությանը: Իմ մոտեցման հիմքում ուժեղ
միապետն է /արդարության բաղադրիչը նրա հարցում կարևորագույնն է/: Բուրգի
հաջորդ աստիճանին նրան կից Թագավորական խորհուրդն է /Թագավոր, Թագուհի,
առաջին արքայազն, առաջին խորհրդական, գլխավոր զորավար, մարզպետների փոխարեն
նահանգապետներ են/, հաջորդ աստիճանում նահանգապետերն են իրենց
խորհուրդներով, հաջորդ աստիճանում գավառապետերը իրենց խորհուրդներով և
վերջին՝ ամենաստորին աստիճանում գյուղապետերը իրենց խորհուրդներով:
Միջանկյալ աստիճանում են խոշոր քաղաքների քաղաքապետերը իրենց
խորհուրդներով, որին մաս են կազմում թաղապետեր, իսկ վերջիններս կառավարում
են իրենց խորհուրդներով: Մոտավորապես այս կերպ է ներկայացվել իշխանական
բուրգը կուսակցության կանոնադրությունում: Ինչ խոսք այնտեղ առկա էր իշխան և
իշխանաց իշխան եզրույթները: Սա կամ այս ամբողջը այսօր որևէ
պարտադիրություն չունի: Քննարկելիք խնդիր է: Միայն երբեք չեմ համաձայնվի մի
մոտեցման հետ: Չեմ ընդունի թույլ Թագավորի կամ Երեք նահապետների դրույթը:
Նման պարագայում Թագավորը դառնալու է անգլիական թագուհի ուժեղ երեքի
ձեռքին: Այդ երեքին /ինչ անուն ուզում ես նրանց տանք/ կարող են Մեծ կամ
Թագավորական խորհրդի կազմում լինել երեք մոտեցումների կրողներ /այո, երեք
մոտեցումների, ճիշտ հասկացար, ինչպես այն հեքիաթներում է ներկայացվում որպես
երեք ճանապարհ. սա տանում է այստեղ, երկրորդը՝ այստեղ, երրորդը՝ այստեղ...
Թագավոր, լսիր երեք մոտեցումները և ընտրիր որոշում: Սա նաև իրար հակոտնյա
անձերի կամ ժամանակակից պառլամենտի ֆրակցիաների դերակատարում կարող է
ունենալ... Երեկ ավելի ամբողջական խոսք էի գրել, հիմա մի քիչ հապճեպ
ստացվեց: Բայց մոտավորապես այն է, ինչ ես եմ պատկերացրել ու պատկերացնում: Երեքի խորհրդի մոտեցումը քո մոտեցումն է: Նաև ոչ մի պարտադիրություն
չեմ տեսնում, մենք նույն գործին ենք կոչված և պիտի մոդել-լուծում գտնենք,
որոշենք, քանի որ ,,Արարչական օրենքներին,, զուգահեռ անպատճառ պիտի
ներկայացնենք նաև կառավարման մոդելի տիպը, քանի որ մարդիկ միայն այդ
դեպքում կուզենան մեզ լսել... ՀԳ. Իսկ Տադեկի հարցում հիմա առավել քան համոզված
եմ, որ հայ չէ /ոչ լրիվ, ոչ կիսով/ պարզապես որևէ հետախուզության
ներկայացուցիչ է՝ իր էջի համաձայն Չեխիայում ապրող, բայց իմ համոզմամբ
անորոշ հասցեով...կամ հենց Հայաստանի ներդրած անձ է...
Դավիթ
Մոռանանք Տադեկի մասին։ Ամեն ինչ հնարավոր է։ Մի քանի տեղ հղումներ էր դրել
մաքուր անգլերենով։ Ես էլ պատասխանել էի։ Լրիվ ուրիշ թեմաներով էր, ոչ
քաղաքական։ Ռուսերեն էլ լավ գիտի։ Այնպես որ երևի ճիշտ ես ասում։ Իսկ
կառավարման մոդելն, այո, հարկավոր է մշակել ամենայն մանրամասնությամբ։ Դա
հենց կլինի նոր սահմանադրությունը։ Դու ահագին գործ ես արել։ Ես նոր նստած
մանրամասների վրա էի խորհում։ Ես նույնպես հակված եմ ուժեղ թագավորի
գաղափարին։ Բայց երբ զգացի որ շատերը վախեցան, հետ կանգնեցին Նորոգ Հայք
խմբում, հատկապես Արծրուն Պեպանյանը, մտցրեցի նաև երեք նահապետյերի խորհրդի
տարբերակը։ Բայց ճիշտ ես ասում կարելի է համադրել՝ ուժեղ թագավոր իր երեք
խորհրդականներով։ Առաջարկածդ կառավարման բուրգն իր անուններով շատ հարմար
է։ Մնում է ավելի մանրամասն նկարագրել գյուղապետի, թաղապետի, քաղաքապետի,
գավառապետի, մարզպետի կամ նախարարի գործառույթները։
Տիգրան
... Մելանյան հիմա ասում է, որ ձեր բարդությունը հեռավորությունն է, դու՝
այստեղ, Դավիթը՝ այնտեղ... Իրար կողքի պիտի լինեիք, որ արագ աշխատեիք... Ես
էլ համաձայն եմ: Բայց կա այս վիճակը և պիտի բավարարվենք սրանով: Համաձայն
եմ: Մտածիր մանրամասների մասին, ես էլ իմ հերթին կմտորեմ, հետո դրանք
համադրենք և իրոք ստանանք մի ընդհանուր պատկեր: Մտածում եմ նաև մեր այս
ձեռնարկին կյանքի ուղեգիր տալու համար միջանկյալ վերականգնել Թագավորական
կուսակցությունը: Պիտի լինի մի ուժ, որ մեր նպատակները քաղաքական խողովակով
ներկայացնի և ժողովրդին, և ձգտի մտնել ներկայիս խորհրդարան... Այլ կերպ
չեմ պատկերացնում իշխանության հասնելու և նպատակները իրականացնելու
ճանապարհը:
Դավիթ
Համաձայն եմ։ Հեռավորությունը շատ է խանգարում։ Գրավոր ամեն ինչ չի լինում
ասել։ Բայց ստիպված ենք համակերպվել։ Եթե մենք չանենք, ոչ ոք չի անի։
Կարելի է մտորել ու համադրել մեր աշխատանքի արդյունքները։ Կուսակցօւթյունը
վերականգնելը լավ միտք է։ Գոնե երևալու ու ժողովրդին կրթելու համար։ Շատ
լավ միտք է։ Դեմոկրատիայի սարքած քաոսից հոգնած կարծում եմ բավականին
հետևորդներ կլինեն։ Սակայն խանգարող ուժերի թիրախ կդառնանք։ Կարծում եմ
ամենագլխավորը թեկուզև դեռ ընդհատակում կառավարման ընդունելի մոդել
կառւցելն է։ Հետո նոր կուսակցությունը կարելի վերականգնել ու միանգամից
ժողովրդին ներկայացնել պատրաստի նախագիծը։
Տիգրան
Դավիթ, հենց այդպես էլ անելու ենք... Մի հարց: Դու այստեղ՝ Երևանում,
գաղափարակից ընկերներ, բարեկամներ ունես, որոնց կարելի լինի ներգրավել
գործընթացի մեջ...
Դավիթ
Չէ, Տիգրան ջան։ Ցավոք ոչ մի գաղափարակից չունեմ։ Ես ինքս նոր եմ հանգել
թագավորության գաղափարին։ Նոր եմ սկսել որևէ բան գրել ու կիսվել մարդկանց
հետ ֆեյսբուքյան տարածքում։ Տիգրան
Դավիթ, կուսակցության հին ընկերները կան, բայց նրանք անդամներ էին, խոսքս
գաղափար զարգացնողներին է վերաբերում: Ասեմ, թե այստեղ, թե դրսում այս
մոտեցումն հիմա խիստ արդիական է: Օրինակ իմ և քո ընկեր Սերոբը... Նրա հետ
էլ շփվիր, մտածող և նվիրյալ ուղեղ է: Ապրում է թագավորական երկրում և շատ
լավ տեսնում է այդ կառավարաձևի առավելությունները:
Դավիթ
Սերոբին նոր եմ սկսել ճանաչել։ Մանրամասն չգիտեի իր մասին, բայց երևում է
որ շատ խորաթափանց մարդ է։ Գաղափար զարգացնողներ Արծրուն Պեպանյանը կարող է
լինել։ Լավ մտքեր ունի։ Խաչիկը ճիշտ էր նկատել։ Էլ մարդ չեմ ճանաչում։
Տիգրան
Արծրունին հազար տարի գիտեմ: Երբեք չենք շփվել... Սեդրակյան Վարդանի
ջատագովն էր մի ժամանակ: Հիմա կարծես Խաչիկի հովանավորության տակ է: Հա,
այս Վարդանի մասին ինչ ես մտածում: Խոսքս ,,Հայաստանի չորրորդ նախագահի,, մասին է, այն Վարդանի, որ ,,Վերևում Աստված կա,, խոսքերով Սասնա
ծռերի արդարության մասին է խոսում...
Դավիթ
Վարդանը շատ ամբիցիոզ է երևում։ Բայց դե որ մեկս չենք։ Հայտարարել է որ
արդարությունն առաջնային է իր համար։ Բայց կարծում եմ դեռ չի պատկերացնում
որ կապիտալիզմն ամենամեծ անարդարությունն է։ Չեմ կարծում որ տնտեսության
ազգայնացման հետ համամիտ կլինի։
Տիգրան
Համաձայն եմ այդ մարդու ամբիցիոզության հարցում... Առայժմ չգիտեմ ով կամ
ովքեր են իր թիկունքում և բացի այդ որևէ ծրագիր, առաջնահերթ տնտեսական
բնագավառի, իսկ ավելի մասնավոր ազգայնացման վերաբերյալ չի ասել...
Դավիթ
Տնտեսության ազգայնացման գաղափարը 180 աստիճանի փոփոխություն է։ Ժողովրդին
նախապատրաստել է պետք։ Չնայած Էվո Մորալեսն արեց ու ստացվեց։ Երևի իր
ժողովուրդը երբեք էլ սիրահարված չէր կապիտալիզմին։ Ինչևէ, մեր ժողովրդին
պետք է երկար համոզել։ Կոմունիստական ժամանակներից սարսափողներ դեռ շատ
կան։ Ես էլ եմ սարսափում սովետական ժամանակվա իրականությունից։ Բայց
ազգայացումն ու թագավորությունը սովետական կոմունիզմ չեն։ Տիգրան
Ինչ խոսք միանշանակ ճիշտ է: Բայց երբ 1995 թվականին ՀՀ Ազգային ժողովի
ընտրությունների առթիվ կուսակցության համար ստորագրություն էր հավաքվում,
գաղափարի հետ մեծ համաձայնություն կար, ինչը անցած ժամանակում էլ առավելս
այս դաժան կապիտալիզմի պատճառով խորացել է: Այժմ ոչ թե ժողովուրդըն է
լինելու մեր ընդդիմախոսը, այլ մեր ոխերիմ թշնամին կդառնա մեծ ու փոքր
օլիգարխիան... Ուղղակի պիտի ,,Արարչական օրենքներին,, գումարենք
սահմանադրական /կառավարման մոդելի/ վերջնական տարբերակը և գնանք
ընտրությունների... Իմ համոզմունքը ընտրությամբ իշխանափոխությունն է, ես
դեմ եմ որևէ տեսակի հեղափոխությանը, որ միայն արյուն է...
Դավիթ
Ես էլ եմ դեմ որևէ բռնության։ Միակ տարբերակը գաղափարական, աստիճանական,
խաղաղ ճանապարհով փոփոխությունն եմ համարում։ Ուրախ եմ լսել որ նույնիսկ 95
թվին գաղափարի հետ մեծ համաձայնություն կար։ Եթե «Արիականություն» հոդվածը
մի քիչ էլ ճանապարհ բաց անի, կարծում եմ ժողովուրդը արագորեն հետ կկանգնի
դեմոկրատիայի ու կապիտալիզմի սարքած քաոսից։
