ԻՄ ԱՄԵՆԱՍԻՐԵԼԻ ՀԱՅԻ, ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԻ, ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑԻ ՀԻՇԱՏԱԿԻՆ
Իմ սերնդակիցների նման ես էլ Հայոց բանաստեղծության աշխարհ եմ մտել նաև
անզուգական հանճարի՝ Եղիշե Չարենցի բանաստեղծությամբ ու ստեղծագործությամբ:
Դպրոցական տարիներին գերվել եմ ՛՛Խմբապետ Շավաշ՛՛,
՛՛Երկիր Նաիրի՛՛, ՛՛Կոմիտաս՛՛ պոեմներով ու դարերի համար ստեղծված ՛՛Ես իմ
անուշ Հայաստանի՛՛ բանաստեղծությամբ: Ինչպես տեսնում եք նաև այն ժամանակ
ինձ բացարձակ հոգեհարազատ չեն եղել նրա լենինիանային վերաբերող գործերը,
որոնք ՛՛խաբված՛՛ մտավորականի գործեր էին: Տարիները պտտվեցին: Ինձ համար
Չարենցը մնում էր այդ նույն գործերի հեղինակը: Հենց այդ տարիների մեջ էլ
տպագրվեց Չարենցի անտիպների մի ժողովածու: Ու այդտեղ կարդացի ՛՛Նավզիկե՛՛
պոեմը: Ով ինչ միտք ուզում է թող վերագրի այդ գործին: Սակայն ինձ համար այդ
գործը խաբված ու մարդակերների ջրաղացին ջուր դարձած, բայց կայանքի ու
փորձության տարիներին իրականությունը հայտնագործած մեծ ստեղծագործողի, մեծ
մտավորականի ողբերգական խոստովանությունն է: Մարդը խաբվել է տևական մի
ժամանակ ու բացարձակ այլաբանորեն խոստովանել է, որ այն երազային
իրականությունը, որի համար ոտքի էին ելել խելագարված ամբոխները՝ եղել է
կեղծիք: Եղել է կեղծիք, կեղծիք, կեղծիք: Եվ Չարենց բանաստեղծի այդ գործը
դարձավ իմ կյանքի լավագույն հայտնաբերումը, որ բացեց իմ աչքերը Չարենց հայի
նկատմամբ, բացահայտեց իմ ՆՈՐ ՉԱՐԵՆՑԻՆ: Այստեղ տեղադրում եմ
՛՛Նավզիկե՛՛ պոեմը: Հիմա մի անգամ էլ կարդացեք: Կարդացեք ու համոզվեք, թե
որքան ճշմարիտ էր Չարենցը 1936 թվականի արդեն իր համար ողբերգական
իրականությունում: Այս տողերը գրվում են Մեծ Հանճարի ծննդյան օրվա առթիվ: Սա էլ իմ խոստովանությունն է ամենասիրելի Հայի, Բանաստեղծի, Եղիշե Չարենցի հիշատակին:
Տիգրան ՊետրոսՅանց 13.03.2013
ՆԱՎԶԻԿԵ I Նայադների՛ նման, նայադների՛ նման Կարոտներիս ձայնով կանչում է ինձ, Խոստանալով սիրո անհատնելի հմայք Եվ թողնելով մորմոք և կորստի կսկիծ... Մանկությունից անդարձ՝ իմ օրերում անցած, Տարիներիս կարմիր ավազի մեջ — Ինձ թվացել է միշտ, որ կարոտիս կառչած Ինձ սպասում է իմ Նավզիկեն... Նախ կարոտի նման դեռ անծանոթ կյանքի, Բիլ ծովերում նավող նավակի մեջ՝ Իբրև ցնորք գայթող, կամ երազանք անգին — Հեռուներից կանչեց իմ Նավզիկեն: Եվ օրերում ապա, տարիներում անդարձ, Վայրկյաններիս կարմիր ավազի մե՜ջ — Երազեցի ընդմիշտ, թե կարոտիս կառչած՝ Ինձ սպասում է իմ Նավզիկեն... Մերթ աղջըկա նման, մերթ մանկական տեսքով, Մերթ որպես կին տեսած երազի մեջ, — Մերթ իբրև կույս անեղծ, մերթ մի Մանոն Լեսկո — Պատկերացել է ինձ — իմ Նավզիկեն: Մերթ սպիտակ, որպես մարմարոնյա արձան, Մերթ միկենյան կավե մի վազի պես, — Մերթ եբենյա մարմնով եգիպտուհի դարձած՝ Հմայել է հեռվից իմ Նավզիկեն: — Մերթ կոնքերով ողորկ, որպես ձուլած արծաթ, Մերթ՝ որպես էգ մի օձ երազի քեզ ՝ Մերկ, աչքերով կանաչ, մի կին դարձած — Անեղծ մի կույս կարծած իմ Նավզիկեն: Մերթ շորերով շրշուն, մերթ ծածկոցով ծածան, Մերթ՝ լուսնային շղարշ հ
... Читать дальше »
